2.1 Voorwoord

B(l)oeiend onderwijs op De Floreant

Ieder jaar weer kan ik ervan genieten dat ik in een land woon waar de seizoenen zo voelbaar zijn. We naderen de zomer en de natuur is nu volop in bloei. Dit kon niet zonder een lange periode van groei en een, soms onzichtbare, periode van rijping.

In april hadden we een audit. De audit leverde een prachtige foto op. We zijn op de goede weg, we doen mooie dingen en ouders en leerlingen zijn enorm tevreden. We kregen naar aanleiding van de audit ook prachtige inzichten waarop we ons de komende jaren moeten gaan richten om zo de kwaliteit van het onderwijs naar een nog hoger niveau te krijgen.

Als waardering voor de grote inzet die elke dag wordt geleverd en in het bijzonder voor de audit, ontving elke medewerker een thermometer. Dit cadeau symboliseerde de thermometer die we in ons onderwijs staken, maar ook de warmte die leerlingen nodig hebben om te groeien. Tijdens de audit werd als grote kwaliteit ons pedagogisch klimaat genoemd.

Bioloog Willem Beekman ziet processen in de natuur die ons iets prachtigs laten zien over groei en bloei. In de plantenwereld is een belangrijk fenomeen dat een plant kleiner gaat groeien voordat het kan bloeien. Eerst is er de groei en krijgt een plant steeds grotere en complexere bladeren. Maar er komt een moment dat dit verandert. Dat de plant kleiner gaat groeien. De bladeren worden eenvoudiger en weer kleiner. Dit is het proces van rijping. Pas daarna gaat de plant over tot de bloei.

De bloei vinden we allemaal prachtig. De naam “De Floreant” is gekozen om zijn betekenis en zijn relatie met de omgeving. Floreant betekent: dat zij moge bloeien, en geeft weer dat we alle leerlingen en het team een optimale kans geven om zich te ontwikkelen.

In de lente is de natuur op z’n mooist zeggen we wel eens. Verwachtingsvol kijken we na de winter uit naar het nieuwe frisse groen. We kijken als het ware de lente uit de knoppen. En laten we eerlijk zijn, het is ook een beetje teleurstellend als het zaadje dat je zorgvuldig plant, niet uitgroeit tot een prachtige bloem. Dat het dan mislukt. Maar was er wel voldoende aanwezig om te groeien? Was er voldoende aandacht voor rijping? Hoe was onze aandacht voor de leerling? Was de instructie goed of kon deze beter? Hadden we voor ogen hoe we ons onderwijs het best konden afstemmen op de leerling? 

Af en toe moeten we terug naar de kern. Naar dat waar het voor echt om gaat. Soms ingegeven door een (school)plan, maar soms ook door de realiteit. We zullen dus continu moeten blijven kijken wat goed is voor de school, voor de leerlingen, voor het team en voor onszelf. Het proces van rijping.

Zo’n groei en bloeiproces maken we als school, als team, samen door. Daar hebben we de ander bij nodig: als voorbeeld, leerling, sparringpartner of collega.

Ik geloof dat in ieder mens het mooiste tot bloei kan komen als het voldoende tijd, liefde, voeding en aandacht wordt gegeven. Samen gaan we een mooie schoolplanperiode in waarin we jaarlijks onze plannen evalueren en richten.

Dat vraagt van mij en ook van de ander om het proces van kleiner groeien aan te durven gaan. Om te komen tot de eigen kern, ook bij jezelf, je diepste zijn waarvan uit je wilt leven, werken en kunt bloeien. Want die bloei is die moeite waard: jij, ik, wij zijn die moeite waard. Het onderwijs is de moeite waard.

Samen gaan we ervoor. Samen voor B(l)oeiend onderwijs!

Henk Orsel

2.2 Doel en functie schoolplan

Doel van het schoolplan
Ons schoolplan helpt om sturing te geven aan ons onderwijs en planmatig te werken aan ontwikkeling en verbetering. Het beschrijft binnen de kaders van het Strategisch beleidsplan van Aves, de missie en visie van ons onderwijs en de daaraan gekoppelde ambities. Daarnaast ook de keuzes die we maken voor de komende vier jaar.

Functies van het schoolplan
Het schoolplan functioneert als een planningsdocument voor de planperiode 2023-2027. Het laat zien welke onderwerpen en ambities centraal staan en hoe de kwaliteit vormgegeven wordt. Het schoolplan wordt per jaar uitgewerkt in een jaarplan. Per jaar wordt met het team geëvalueerd of de gestelde verbeterdoelen gerealiseerd zijn. Dit leidt tot een gezamenlijk, cyclisch bijstellen van doelen of formuleren van nieuwe doelen.

Het team heeft meegedacht over de visie van de school en een bijdrage geleverd aan de ambities. Het schoolplan is ter goedkeuring voorgelegd aan de medezeggenschapsraad (mr). De mr heeft een actieve bijdrage geleverd als sparringpartner. Het college van bestuur (cvb) heeft het plan vastgesteld.

Het schoolplan is naast een planningsdocument ook een verantwoordingsdocument naar de ouders, het bestuur en andere betrokkenen. Ook de schoolgids is voor hen een bron van informatie. Waar mogelijk wordt in het schoolplan verwezen naar de schoolgids of andere documenten.

Strategisch beleidsplan Aves
De indeling van dit schoolplan is afgestemd op het Strategisch beleidsplan 2022-2026 ‘Aves vliegt verder’. Dit beleidsplan richt zich op 6 strategische doelen. Die doelen vormen de focus voor onze kwaliteitszorg. Dit betekent, dat wij de beleidsterreinen vanuit de doelen beschrijven, tussentijds beoordelen en borgen of verbeteren. Daarbij staat steeds één vraag centraal: ‘Welke keuze op schoolniveau bieden onze leerlingen de beste kansen op goed en uitdagend onderwijs?’

2.3 Realisatie schoolplan

De totstandkoming van het schoolplan was een mooie reis. Het gaf heel veel inzichten en er is door heel veel verschillende groepen mensen meegedacht en input geleverd.
Zo hebben we in het najaar van 2022 al veel informatie opgehaald tijdens de eerste algemene ouderavond. Achtereenvolgens heeft het team tijdens een studiedag zich de hele dag gebogen over wat gaat goed, wat kan beter en wat zijn onze ambities voor de komende jaren. We hebben de grote thema's bij de kop gepakt. Een beter passend lesrooster is bijvoorbeeld in een aantal groepen nodig, maar dit is geen schoolbrede ambitie. Dit gaan we gewoon regelen als team of als bouw onderling.

In mei hebben we een zelf aangevraagde audit gehad waarbij Bureau Meesterschap onze school heeft gevisiteerd. Hieruit kwamen interessante zaken naar voren als

• Maak gezamenlijke afspraken rondom effectieve instructie die alle leraren consequent toepassen. De doorgaande lijn op het gebied van instructie en afstemming zal bijdragen aan het verbeteren van het pedagogisch didactisch handelen en het verbeteren van de leerling resultaten.
• Zorg daarnaast in de lessen voor een doelmatige afstemming op de verschillende niveaus van leerlingen, tijdens instructie en de verwerking. Vertaal dit naar de korte kwaliteitscyclus in de dag-/weekplanning.
• Zorg tevens voor verdieping in de analyse van de leerlingresultaten. Kijk hierbij zeker ook naar het handelen van de leerkracht.

Deze drie aandachtspunten komen terug in de gestelde ambities.
Het complete auditrapport is toegevoegd als bijlage.

Bovenstaande foto illustreert de groei die we als school doormaken. De tulpenbollen die in het najaar in de grond zijn gestopt zijn heel mooi bovengekomen, maar niet allemaal. Er zijn ook paar bolletjes die niet zijn uitgekomen of waarvan de knop is geknakt.

We maken als school een groei door op alle terreinen. In bijvoorbeeld sfeer, aanpak, teambuilding, handelen, resultaten, onderwijs, betrokkenheid. Deze groei mondt uit in bloei. Een bloeiende school zijn we. Elke dag zetten we ons in voor betekenisvol en toekomstgericht onderwijs. Hiervoor hebben we een veilig, goed en warm klimaat nodig.

MR
De leden van de medezeggenschapsraad en de leerlingenraad hebben ook actief meegedacht. Wederom heeft het team helpen schaven en zaken scherper verwoorden. Ook heeft zowel de mr als de leerlingenraad de conceptversie onder ogen gehad en feedback geleverd. De conceptversie is in mei 2023 voorgelegd aan de ouders op de tweede algemene ouderavond. Ook daar is het schoolplan inhoudelijk nog sterker van geworden, maar bovenal kunnen we stellen dat het een schoolplan is dat van de hele school is. Het is breedgedragen en de ambities zijn herkenbaar en nodig.

Alleen door mensen die op hun eigen plek in onze school de kans krijgen zaken te verbeteren, wordt onze school duurzaam beter. Niet door een directeur die van bovenaf predikt hoe het zou moeten en iedereen een tik op de neus geeft die zich niet aan de marsorders houdt.

Team 
Bij de totstandkoming van het schoolplan hebben we als team allemaal antwoord gegeven op de vraag: hoe heb jij als kind je schooltijd ervaren en wat wil je daarvan doorgeven? Uiteenlopende antwoorden werden gegeven, maar allemaal enorm waardevol, waarde-vol! De volgende begrippen passeerden de revue:  gezien worden, gezelligheid, plezier, liefdevol, speelruimte, zelfvertrouwen, leergierig, onbezorgd, onbevangen, warmte, kind mogen zijn, geborgenheid, relatie, veiligheid en bloei.

Leerlingenraad
Een zelfde soort vraag stelde ik aan onze leerlingenraad. Een mooi gesprek volgde. Reacties op wat voor school we willen zijn waren bijvoorbeeld dat we een leuke school zijn. Dat het nodig is dat we stil zijn wanneer het moet. Streng zijn mag wel, maar niet te vaak, als het echt nodig is dat is het goed. We zijn een sportieve school en dat willen we blijven. Dat we een gezellige school zijn wordt vaak genoemd. We zijn ook een open school, iedereen is welkom, ook bijvoorbeeld iemand in een rolstoel. Iemand buitensluiten willen we niet. Iedereen telt mee. Ook als iemand anders is. We hebben aardige en fijne meesters en juffen. Veel grapjes en humor, dat wordt erg gewaardeerd. Eigenlijk was de leerlingenraad het er wel mee eens dat we zo moeten blijven.

2. 4 Landelijke Trends

Kwaliteit basisonderwijs staat onder druk
Gelukkige leerlingen, veel keuzevrijheid en relatief goede prestaties maken dat het Nederlandse basisonderwijs internationaal gezien wordt als een voorbeeld voor andere landen. Tegelijkertijd staat de kwaliteit van het basisonderwijs onder druk. Dat is duidelijk te zien aan twee indicatoren: de dalende leerprestaties en een toegenomen kansenongelijkheid.

• Sinds de eeuwwisseling dalen de leerprestaties gestaag bij de meeste vakken – zo neemt bijvoorbeeld de leesvaardigheid af.
• Met name leerlingen uit gezinnen met een lagere sociaal-­economische status presteren minder goed dan voorheen.
• In de toekomst zal het groeiende tekort aan leraren en schoolleiders de kwaliteit verder onder druk zetten.

 
De belangrijkste onderwijspunten uit het nieuwe regeerakkoord
In het regeerakkoord ligt de focus wat het onderwijs betreft op kansengelijkheid. Het kabinet wil goed onderwijs voor álle leerlingen: een goede basis met oog voor inclusiviteit en maatwerk. Zij spreekt over een ‘masterplan’ om vooral de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen te verbeteren. Burgerschap wordt daarnaast een integraal onderdeel van het onderwijs. Met deze ‘basis op orde’, zoals in het regeerakkoord staat, richten het kabinet zich op het verbeteren van kansengelijkheid. Er wordt zo vroeg mogelijk ingegrepen om leerachterstanden te voorkomen, met het stimuleren van vroegschoolse educatie (VVE). De relatie tussen opvang en onderwijs wordt versterkt. De inhoudelijke samenwerking binnen het kindcentrum wordt versterkt.

De klas moet weer centraal komen te staan
Dat is waar onderwijsminister Wiersma voor pleit (april 2023). Iedereen in het onderwijs werkt keihard en leraren en directeuren hebben ongelofelijk veel op hun bordje. Het begint met vaststellen wat er in die klas van waarde is om door te geven aan de leerlingen. Het is nu te vaag. Het verbeteren van de basisvaardigheden als lezen, schrijven en rekenen zijn speerpunten voor de landelijke overheid, evenals het thema kansengelijkheid. Er zal strenger op worden toegezien dat leraren aan de bal zijn en dat scholen de leerdoelen nakomen die de overheid stelt - en straks ook meetbaar concretiseert. De Onderwijsinspectie zal vaker naar scholen gaan en ook onverwachte bezoeken afleggen; nu gaan inspecteurs meestal in gesprek met schoolbesturen, die in de praktijk vaak op afstand van de klas staan omdat er als gevolg van schaalvergroting meerdere scholen onder hun koepel vallen. Speerpunt van de inspectie is toezien op het niveau van basisvaardigheden. Als de inspectie constateert dat de kwaliteit niet voldoende is, dan zal er volgens Wiersma sneller worden ingegrepen. De Floreant voldoet op alle inspectie-indicatoren aan de basiskwaliteit en dat willen we op zijn minst zo houden.

Kortom: voldoende aanknopingspunten om het onderwijs in het algemeen en in het bijzonder op SWS De Floreant in Luttelgeest verder te ontwikkelen, waarbij we zorgdragen voor een goede balans in wat we willen bereiken met ons onderwijs.